10 nowych lubelskich ulic otrzyma nazwy. Uhonorują m.in. związanych z Lublinem drukarzy, księgarzy, czy muzealników

Marii Ronikerowej, Pawła Konrada, Jana Rabinina czy… Imbirowa m.in. takie nazwy ulic pojawią się wkrótce na mapie Lublina. Większość z nich zostanie nadana drogom dojazdowym zlokalizowanym w dzielnicy Czechów Północny.

Aż 8 z 10 ulic, które otrzymają swoich patronów zlokalizowanych jest na północ od ul. A. Zelwerowicza, między ul. Poligonową a ul. Dereckiego na Czechowie Północnym. Proponowane nazwy mają uhonorować drukarzy, księgarzy, wydawców, archiwistów, muzealników związanych z Lublinem i nawiązują do wspomnianej wyżej nazwy ulicy: Mirosława Dereckiego – dziennikarza, literata nazywanego „kronikarzem Lublina”.

>>> CZYTAJ TAKŻE: Trzy ulice na Czechowie Północnym idą do remontu

Zgodnie z projektem uchwały nowe ulice, które pojawią się w tym rejonie, będą nosiły imiona: Marii Antoniny Ronikerowej, Pawła Konrada, Jana Rabinina, Stanisława Ptaszyckiego, Szymona Piotrowskiego, Franciszka Osiaka, Franciszka Raczkowskiego, Stanisława Arcta.

Z kolei na Ponikwodzie pojawi się ul. Imbirowa. Odchodząca od ul. Dożynkowej „nowa” ulica zlokalizowana jest między ul. Goździkową a Jałowcową. Jej nazwa nie jest przypadkowa, nawiązuje bowiem bezpośrednio do nazewnictwa ulic występującego w tym rejonie miasta.

Podobnie jak ul. Wiloczopolska, która zagości na mapie Lublina w rejonie dzielnicy Głusk. Ta z kolei odnosi się do nazwy administracyjnej: wieś Wilczopole w gminie Głusk.

Projektem uchwały w sprawie nadania nazw dla 10 powyższych ulic zajmą się radni podczas najbliższej sesji Rady Miasta Lublin, która odbędzie się w czwartek, 5 września.

>>> CZYTAJ RÓWNIEŻ: Lublin ma nowego koziołka. Przypomina o lubelskim akcencie w „Lalce” B. Prusa

Jak tłumaczą urzędnicy, „nadanie nazwy ulicy (…) jest niezbędne do ustalania numerów porządkowych dla nowo powstających budynków w ramach prowadzonej przez gminę ewidencji miejscowości, ulic i adresów”.

Nowi patroni

Maria Antonina Ronikerowa (1840–1902), autorka Ilustrowanego przewodnika po Lublinie, który powstał m.in. z materiałów przygotowanych przez Hieronima Łopacińskiego. Był to pierwszy przewodnik po Lublinie oparty na naukowych podstawach. Ronikerowa posiadała wszechstronne zainteresowania, malowała, zajmowała się sztuką i literaturą. Zaliczała się do inicjatorów Wystawy Przedmiotów Sztuki i Starożytności, którą otworzono w Lublinie
4 VI 1901 r. Wystawę zorganizowano według pomysłu Hieronima Łopacińskiego dla celów filantropijnych. Dochód z biletów przeznaczono na cele Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności. Wystawa Przedmiotów Sztuki i Starożytności towarzyszyła otwartej w tym samym roku w Lublinie wielkiej wystawie rolniczo-przemysłowej.

Paweł Konrad (XVII wiek – szczegółowe daty w źródłach rozbieżne), drukarz i wydawca pierwszych w Lublinie książek polskich, jak też łacińskich. Warsztat Konrada był pierwszą drukarnią w Lublinie dysponującą zasobem czcionek łacińskich. Drukarnię opuściło w sumie 35 książek w języku polskim i łacińskim. Były to w większości publikacje o treści religijnej (24 pozycje), ale także panegiryki i druki okolicznościowe. Z drukarni Pawła Konrada wyszedł pierwszy zachowany do dzisiaj lubelski druk w języku polskim, tj. Słonecznik albo porównanie woli ludzkiej z wolą boską. W drukarni Pawła Konrada wydrukowany został w 1635 roku najstarszy polski kalendarz lubelski: Kalendarz świąt rocznych na r.p.1636.

Jan Riabinin (1878–1942), archiwista, historyk. Badacz i popularyzator dziejów Lublina. W latach 1904–1918 pracował w Archiwum Głównym Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Moskwie, gdzie zajmował się m.in. porządkowaniem Archiwum Królestwa Polskiego, tj. akt władz Rzeczypospolitej wywiezionych z Warszawy w 1794 roku. W okresie wojny polskobolszewickiej pracował w Biurze Statystycznym w Mariupolu na Ukrainie. W roku 1921 na stałe wrócił do Polski. Od 1928 r. kustosz Archiwum Państwowego w Lublinie. Opublikował m.in.: Karta z dziejów ruchu społecznego w byłej guberni lubelskiej 1906–1914 (1924), Lublin i Lubelskie w przededniu powstania styczniowego (1925) oraz liczne studia do historii tego miasta w okresie staropolskim, gł. w serii Materiały do monografii Lublina, Lauda miejskie lubelskie XVII w. (1934) i Materiały do historii miasta Lublina 1317–1792 (1938).

Stanisław Ptaszycki (1853–1933), polski historyk, historyk literatury polskiej, wydawca, archiwista, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, dyrektor Archiwum Państwowego w Lublinie, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, czynny członek Polskiej Akademii Umiejętności. Przypisuje mu się duży wpływ na brzmienie art. XI traktatu ryskiego, na mocy którego Archiwum Państwowe w Lublinie odzyskało XVII- i XVIII-wieczne księgi ziemskie, grodzkie i miejskie. Niniejsze księgi wraz z XV- i XVI-wiecznymi księgami były wywiezione do Wilna po likwidacji w 1887 r. Archiwum Akt Dawnych w Lublinie. Dzięki staraniom Ptaszyckiego księgi rewindykowano z Centralnego Archiwum Akt Dawnych w Wilnie do Lublina, a nie, jak wstępnie planowano do Warszawy. Odzyskanie 3518 ksiąg i włączenie ich do zasobu lubelskiego nastąpiło ostatecznie w dniu 1 listopada 1922 r. Ptaszycki udzielał się w pracy społecznej: w Petersburgu był kuratorem taniej kuchni dla polskiej młodzieży z ramienia Towarzystwa Dobroczynności i Zarządu Kościoła św. Katarzyny oraz prezesem Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej.

Szymon Tadeusz Piotrowski (1858–1918), bankowiec, dyrektor banku, działacz społeczny, gospodarczy i oświatowy. Piotrowski miał duży udział w powołaniu Biblioteki im. H. Łopacińskiego w Lublinie, był jednym z jej założycieli i wieloletnim członkiem Towarzystwa Biblioteki im. H. Łopacińskiego. Jako wieloletni prezes Koła Lubelskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości zabiegał o utworzenie muzeum w Lublinie, które powstało w 1914 r. przy ul. Namiestnikowskiej 289 (dziś Narutowicza 4); został prezesem Towarzystwa Muzeum Lubelskiego. Z własnych środków zakupił do niego ponad 350 obiektów. Jego zasługą było uratowanie przed zniszczeniem cennych fresków kościoła Św. Trójcy na Zamku Lubelskim.

Franciszek Osiak (1910–1987), przedwojenny działacz ludowy, nestor antykwariuszy i księgarzy lubelskich. Na obecnej ulicy Peowiaków prowadził księgarnię z antykwariatem, które zapisały się w pamięci mieszkańców Lublina jako „mini-instytucja” kulturalna w Lublinie, miejsce spotkań i dyskusji. Poszukiwał i wychwytywał wśród bibliofilów białe kruki, które były specjalnymi drogami sprzedawane do bibliotek i muzeów. W jednym ze swych reportaży Mirosław Derecki pisał: Młodzież kupowała w tym małym, ciasnym sklepiku, od podłogi po sufit zastawionym regałami, kryminały i książki „kowbojskie”. Ale dla koneserów, zbieraczy, bibliofilów, królestwo książki zaczynało się dopiero na zapleczu firmy, gdzie mało kto miał prawo wstępu. Dla tego grona miał Franciszek Osiak prawdziwe „białe kruki”. Stałymi klientami antykwariatu byli m.in.: ksiądz biskup Paweł Kałwa – historyk i bibliofil; ksiądz kanonik Klastawa – bibliofil; pan Stefan Wojciechowski – historyk i bibliofil; pan Liebhart, profesor Akademii Medycznej w Lublinie – bibliofil; pan doktor Czesław Wycech – historyk i działacz ludowy, Zbigniew Jakubik – literat; Józef Nikodem Kłosowski – literat; Feliks Petruczynik – były dyrektor Uniwersytetu Ludowego w Nałęczowie; Maria Bechczyc-Rudnicka – literatka; Wacław Gralewski – literat.

Franciszek Raczkowski (1871–1947), księgarz, bibliofil. Własną księgarnię otworzył w Lublinie 15 VII 1900 r. Księgarnia miała Katalog książek polskich (1902 r.), Katalog książek polskich i nut (1904 r.) i Katalog wydawnictw pedagogicznych i podręczników szkolnych (1906 r.). Za pośrednictwem Raczkowskiego nauczyciele szkół lubelskich otrzymywali potajemnie zza kordonu pełne teksty romantyków Mickiewicza i Słowackiego. W okresie prowadzenia księgarni przeznaczał pewne sumy na Polską Macierz Szkolną i Towarzystwo „Światło”. Aktywnie udział się w pracach sekcji odczytowej Polskiego Towarzystwa Higienicznego. Był czynnym działaczem Związku Księgarzy Polskich i współorganizatorem jego zjazdu w Lublinie (4–6 VIII 1918 r.). Należał do Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki, Lubelskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, był członkiem Izby Przemysłowo-Handlowej. Jako wydawca przyczynił się do ukazania się Genethliaconu, w opracowaniu ks. Ludwika Zalewskiego, Hieronima Łopacińskiego, Feliksa Araszkiewicza w ramach biblioteczki LTMK. Wydał też ks. Ignacego Kłopotowskiego Popierajmy przemysł i handel lubelski. W 1928 r. zorganizował wystawę druków, ekslibrisów i książek współczesnych w LTMK.

Stanisław Arct (1818–1900), polski księgarz i wydawca, założyciel przedsiębiorstwa księgarskiego, działacz patriotyczny. W 1836 roku otworzył księgarnię przy ul. Krakowskie Przedmieście 135 (obecnie 15). Stała się ona zaczątkiem znanej i zasłużonej firmy. Księgarnia oferowała klientom skład nut, dzieł sztuki, materiałów piśmiennych i dewocjonaliów. Później mieściły się w niej także antykwariat, introligatornia i wypożyczalnia książek (ponad 4 tys. aktualnych tytułów polskich i ok. 1,5 tys. francuskich). Na początku lat 60. Stanisław Arct aktywnie uczestniczył w pracach Organizacji Narodowej. Stworzył w swej księgarni punkt kontaktowy i przerzutowy dla nielegalnej literatury między Galicją a Warszawą, przez co naraził się na rewizję i szykany ze strony władz carskich. Współfinansował zakup książek zakazanych i miał powiązania ze spiskiem ks. Piotra Ściegiennego.

fot. Google Street View