„Trębacz z Samarkandy” po uzbecku i tadżycku. Jak technologia zmienia sztukę tłumaczenia?
W świecie, w którym coraz częściej brakuje ekspertów zajmujących się językami używanymi przez niewielkie grupy oraz językami odległymi od siebie w sensie geograficznym, praktycznym rozwiązaniem staje się tłumaczenie tekstów przez sztuczną inteligencję. To jednak ogromne wyzwanie dla literatury. Bo jak zachować ducha oryginału, gdy maszynowe algorytmy mierzą się z subtelnościami słów i kontekstów kulturowych?
Jerzy Montusiewicz, Rahim Kayumov i Jerzy Warakomski podjęli się odważnego zadania: opowiadanie Ksawerego Pruszyńskiego „Trębacz z Samarkandy”, którego akcja odbywa się w 1942 roku w Uzbekistanie, przełożyli na cztery języki: angielski, rosyjski, uzbecki i tadżycki, z czego dwie ostatnie wersje zapisano zarówno w alfabecie łacińskim, jak i cyrlicy. Wykorzystali do tego nowoczesne narzędzia tłumaczeniowe i literacką korektę językową.
>>> CZYTAJ TAKŻE: Sztuczna inteligencja przeniesie nas w czasie. Lubelscy naukowcy stworzą wirtualne muzeum
– Do tłumaczenia na język uzbecki i tadżycki użyliśmy powszechnie dostępnego programu Google Translate, zaś korekty literackiej dokonał Rahim Kayumow z uniwersytetu w Samarkandzie, który wcześniej zapoznał się z tekstem opowiadania w języku rosyjskim. Do porównania tłumaczenia automatycznego z tłumaczeniem literackim zastosowaliśmy darmowy programu DiffNow – mówi prof. Jerzy Montusiewicz z Katedry Informatyki Politechniki Lubelskiej.
Dla lepszego zrozumienia tekstu przez potencjalnych czytelników autorzy przygotowali w językach narodowych słowniki pojęć, terminów i postaci występujących w opowiadaniu.
– Ten sposób postępowania może pozwolić na znaczne przyspieszenie udostępniania i wymiany wybranych dzieł literackich pomiędzy mniejszymi narodami lub krajami o sporadycznych związkach historycznym – podkreśla Jerzy Warakomski z Politechniki Lubelskiej.
Promocja książki odbędzie się we wtorek, 10 grudnia, o godz. 17:00 w sali konferencyjnej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie.
>>> CZYTAJ RÓWNIEŻ: Politechnika Lubelska udostępni swój dorobek naukowy. Nowe repozytorium zastąpi bibliotekę cyfrową
Spotkaniu będzie towarzyszyć wystawa fotograficzna „Wokół opowiadania Trębacz z Samarkandy” autorstwa Jerzego Montusiewicza.
