Obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa. 80 rocznica krwawej niedzieli na Wołyniu

Na 11 lipca, w rocznicę tzw. krwawej niedzieli, zaplanowano uroczystości upamiętniające ofiary ukraińskich nacjonalistów w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa. To właśnie tego dnia, 1943 roku, doszło do apogeum tzw. rzezi wołyńskiej. Ukraińscy nacjonaliści zaatakowali Polaków w niemal stu miejscowościach na Wołyniu, co przyniosło niezwykle tragiczne skutki.

Jeszcze w przedwojennej Polsce, w kręgach Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN)  formułowane były koncepcje radykalnej rozprawy z Polakami. Masowe zbrodnie niemieckie i sowieckie popełniane w czasie II wojny światowej na polskiej ludności tylko podsycały zapędy ukraińskich nacjonalistów, a dezercje ukraińskich policjantów i ich przyłączanie się do Ukraińskiej Armii Powstańczej (UPA) dodatkowo wzmacniały ruch OUN.

Przed krwawą niedzielą, już wcześniej, dochodziło do okrutnych zbrodni na Polakach. 9 lutego 1943 roku, sotnia UPA wymordowała mieszkańców polskiej kolonii Parośla I koło Sarn. Podobny los spotkał mieszkańców także innych polskich osad, takich jak Lipniki, czy Janowa Dolina.

Jednak to 11 lipca 1943 roku okazał się punktem kulminacyjnym masakry. UPA, z udziałem lokalnej ludności ukraińskiej, dokonała mordów w 99 polskich miejscowościach, głównie w powiatach horochowskim i włodzimierskim. Polscy mieszkańcy byli bestialsko zabijani za pomocą broni palnej, siekier, wideł, noży i innych narzędzi. Kobiety, dzieci i starcy nie byli oszczędzani przez sprawców masakry.

W wyniku działań OUN-UPA, około 1,5 tysiąca polskich miejscowości w województwie wołyńskim przestało istnieć spośród 2,5 tysiąca, które istniały jeszcze w 1939 roku. Ogromna większość ofiar do dziś nie doczekała się godnego pochówku.

Po Wołyniu, antypolski terror OUN-UPA przeniósł się na Małopolskę Wschodnią, Lubelszczyznę i inne regiony. Szacuje się, że w latach 1939-1947 z rąk ukraińskich nacjonalistów zginęło nawet ponad 120 tysięcy Polaków. 60 tysięcy na Wołyniu i co najmniej tyle samo w Małopolsce Wschodniej, na Polesiu i innych terenach dzisiejszej Polski. Zbrodnie te spowodowały również ucieczkę z Wołynia i Małopolski Wschodniej kilkuset tysięcy ratujących swoje życie Polaków.

Ofiary ukraińskich nacjonalistów były zwykle bezbronne. Dopiero później zaczęto tworzyć ośrodki samoobrony. Sformowano m.in. 27 Wołyńską Dywizję Piechoty Armii Krajowej. Zbrodnie OUN-UPA skłoniły także Polaków do przeprowadzenia akcji odwetowych.

Zbrodnia Wołyńska była początkiem końca wspólnego życia Polaków i Ukraińców na południowo-wschodnich kresach II RP. Depolonizację tych ziem kontynuowano również w późniejszych latach poprzez przesiedlenia z Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej do okrojonej Polski. Według oficjalnych danych w latach 1944-1946 przesiedlono tam blisko 800 tysięcy osób.

Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie wspólnie z Wojewodą Lubelskim, Marszałkiem Województwa Lubelskiego oraz Prezydentem Miasta Lublina zapraszają mieszkańców Lublina na uroczystości upamiętniające ofiary ukraińskich nacjonalistów w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa. Wydarzenie odbędzie się 11 lipca 2023 w Lublinie, w 80 rocznicę krwawej niedzieli.

Obchody rozpoczną się o godzinie 10:00 od Mszy Świętej w intencji ofiar ludobójstwa, która odprawiona zostanie w Kościele Garnizonowym pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, przy Al. Racławickich 20.

Po zakończeniu Mszy Świętej, o godzinie 11:00, uczestnicy przemaszerują pod pomnik Ofiar Wołynia w Lublinie, znajdujący się na Skwerze Ofiar Wołynia przy ulicy Głębokiej.

>>> CZYTAJ TAKŻE: 80 rocznica śmierci Gen. Władysława Sikorskiego. Tajemnica katastrofy lotniczej z 1943 roku wciąż nierozwikłana

Na godzinę 11:30 zaplanowano z kolei przemówienia okolicznościowe oraz złożenie kwiatów pod pomnikiem.

W ramach wydarzenia towarzyszącego, 10 lipca o godzinie 10:00, na Placu Teatralnym 1 zostanie otwarta wystawa plenerowa przygotowana przez Oddział IPN w Lublinie pt. „Kościoły i kaplice na Wołyniu z obrazami Włodzimierza Sławosza Dębskiego”.

fot. IPN